Ngữ pháp tiếng Đức cơ bản: Những điểm quan trọng nhất cần nắm vững

Bởi hệ thống ngữ pháp có phần phức tạp hơn so với tiếng Anh nên người mới bắt đầu học tiếng Đức rất dễ cảm thấy “ngợp” nếu không có lộ trình rõ ràng. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ những điểm ngữ pháp quan trọng nhất cần nắm trong giai đoạn học tiếng Đức cơ bản, đồng thời gợi ý cách học hiệu quả nhất.

Vì sao cần nắm vững ngữ pháp tiếng Đức cơ bản?

Ngữ pháp đóng vai trò như bộ khung định hình toàn bộ hệ thống ngôn ngữ. Tiếng Đức là ngôn ngữ nổi bật bởi hệ thống biến cách phức tạp, trật tự từ linh hoạt và đặc điểm ngữ pháp biến hóa về giống, cách chia động từ và cách dùng giới từ. Vì vậy, việc nắm vững ngữ pháp tiếng Đức cơ bản là điều kiện tiên quyết để bạn học tập hiệu quả và tiến xa.

Theo thống kê từ Goethe-Institut, có tới 67% người học ở trình độ A1 gặp khó khăn trong việc chia động từ và sử dụng đúng giới từ. Gần 50% học viên A2 cho biết, họ chưa thể viết câu chính xác do chưa nắm rõ quy tắc biến cách và trật tự từ. Điều này cho thấy, nếu chỉ học từ vựng mà bỏ qua ngữ pháp, bạn sẽ dễ rơi vào tình trạng diễn đạt rời rạc, thiếu mạch lạc và thường xuyên mắc lỗi trong giao tiếp cũng như viết lách.

Một nền tảng ngữ pháp vững chắc không chỉ giúp bạn giao tiếp đúng ngữ cảnh, đúng cấu trúc mà còn tạo thuận lợi trong việc tiếp cận các mẫu câu trong tài liệu học và đề thi. Đặc biệt, khi bước lên các trình độ cao hơn như B1, B2, bạn sẽ không bị “sốc ngữ pháp” hay phải quay lại học lại từ đầu gây tốn thời gian, công sức.

>>Xem thêm: Lợi ích của việc học tiếng Đức

Những chủ điểm ngữ pháp tiếng Đức cơ bản quan trọng nhất

Dưới đây là 5 chủ điểm ngữ pháp cơ bản mà bất kỳ người mới bắt đầu rèn luyện tiếng Đức cần ưu tiên nắm vững:

Danh từ và giống (der, die, das)

Tiếng Đức phân chia danh từ thành ba giống ngữ pháp:

• Der: Giống đực
  Die: Giống cái
  Das: Giống trung

Ví dụ:

• der Tisch (cái bàn) – giống đực
• die Lampe (cái đèn) – giống cái
• das Buch (quyển sách) – giống trung

Mặc dù “cái bàn”, “cái đèn” hay “quyển sách” trong tiếng Việt đều không chỉ giới tính nhưng trong tiếng Đức chúng được phân vào các nhóm ngữ pháp khác nhau. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cách sử dụng mạo từ, tính từ, đại từ cũng như việc chia cách trong câu.

Vì vậy, khi học tiếng Đức cơ bản, bạn tuyệt đối không nên học danh từ một cách riêng lẻ (chỉ nhớ từ gốc) mà phải học luôn kèm với mạo từ xác định tương ứng (der, die, das). Ví dụ:

• Thay vì chỉ học “Tisch”, hãy học “der Tisch”,
• Thay vì chỉ học “Lampe”, hãy học “die Lampe”
• Thay vì chỉ học “Buch”, hãy học “das Buch”

Việc này giúp bạn nhớ đúng giống danh từ ngay từ đầu, đồng thời dễ dàng ứng dụng trong các tình huống thực tế như đặt câu, sử dụng mạo từ đúng cách.

Vì vậy, khi học tiếng Đức cơ bản, bạn tuyệt đối không nên học danh từ một cách riêng lẻ (chỉ nhớ từ gốc) mà phải học luôn kèm với mạo từ xác định tương ứng (der, die, das)

Biến cách: Nominativ – Akkusativ – Dativ – Genitiv

Một trong những điểm đặc trưng của tiếng Đức đó là hệ thống biến cách (Kasus), tức là sự thay đổi hình thức từ (thường là mạo từ, đại từ, tính từ) dựa vào vai trò của chúng trong câu. Trong tiếng Đức, có 4 cách chính:

• Nominativ: Dùng làm chủ ngữ trong câu (người hoặc vật thực hiện hành động)
• Akkusativ: Dùng cho tân ngữ trực tiếp (đối tượng bị tác động trực tiếp bởi hành động)
• Dativ: Dùng cho tân ngữ gián tiếp (đối tượng nhận hoặc chịu tác động gián tiếp từ hành động)
• Genitiv: Dùng để chỉ sở hữu, thường thấy trong văn viết hoặc lối hành văn trang trọng.

Mỗi vai trò ngữ pháp đi kèm với một cách chia mạo từ và đại từ khác nhau, bạn cần nắm rõ bảng biến đổi theo từng giống (der/die/das) và theo từng cách (Kasus). Trong giai đoạn học tiếng Đức cơ bản (A1–A2), bạn nên ưu tiên làm quen và luyện tập Nominativ và Akkusativ trước. Sau khi đã nắm vững 2 cách này, bạn có thể học tiếp Dativ và cuối cùng là Genitiv.

Động từ và cách chia theo ngôi

Trong tiếng Đức, động từ luôn phải được chia theo ngôi của chủ ngữ (ich, du, er/sie/es, wir, ihr, sie/Sie). Đây là một trong những lỗi sai phổ biến nhất của người mới học. Việc dùng sai đuôi động từ sẽ khiến câu mất nghĩa hoặc gây hiểu nhầm.

Ví dụ với động từ haben (có):

• Ich habe (Tôi có)
• Du hast (Bạn có)
• Er/Sie/Es hat (Anh ấy/Cô ấy/Nó có)
• Wir haben (Chúng tôi có)
• Ihr habt (Các bạn có)
• Sie/sie haben (Họ có/Ngài có)

Ngoài các động từ thường, bạn cũng cần chú ý đến 2 nhóm đặc biệt:

• Động từ tách (trennbare Verben) khi chia, một phần của động từ sẽ “tách ra” và đứng ở cuối câu.
• Động từ bất quy tắc (unregelmäßige Verben) có sự thay đổi gốc động từ ở các ngôi khác nhau, đặc biệt ở ngôi du và er/sie/es.

Do đó, thay vì học động từ đơn lẻ, hãy học theo cụm và ngữ cảnh sử dụng thực tế để dễ ghi nhớ và áp dụng linh hoạt.

Một trong những phần ngữ pháp khiến người học tiếng Đức cơ bản thường nhầm lẫn là giới từ đi kèm cách

Câu đơn trong tiếng Đức

Trong tiếng Đức, câu đơn là dạng câu đơn giản nhất, thường chỉ gồm 1 hành động (động từ) và các thành phần cơ bản như chủ ngữ, tân ngữ hoặc trạng từ.

Cấu trúc chuẩn của câu đơn tiếng Đức là: S – V – O (Chủ ngữ – Động từ – Tân ngữ)

Ví dụ: Ich lerne Deutsch (Tôi học tiếng Đức)

Ở đây, động từ luôn được chia đúng theo ngôi của chủ ngữ và luôn đứng ở vị trí thứ 2 trong câu. Tuy nhiên trong các câu nghi vấn, phủ định hoặc có trạng ngữ ở đầu câu, vị trí các thành phần khác có thể thay đổi.

Ví dụ: Câu hỏi (Ja/Nein & W-Fragen)
Was machst du heute? (Hôm nay bạn làm gì?)

Lúc này, “Was” lại đứng đầu, động từ “machst” vẫn đứng ở vị trí thứ 2, theo sau là chủ ngữ “du”.

Đây chính là điểm khác biệt rõ rệt với tiếng Anh và dễ gây nhầm lẫn cho người mới học.

Giới từ và cách chia đi kèm

Một trong những phần ngữ pháp khiến người học tiếng Đức cơ bản thường nhầm lẫn là giới từ đi kèm cách (Kasus). Trong tiếng Đức mỗi giới từ sẽ đi kèm một hoặc nhiều cách chia cố định, ảnh hưởng trực tiếp đến mạo từ, đại từ và danh từ phía sau.

• Giới từ chỉ đi với Dativ: Một số giới từ luôn đi với cách Dativ (chỉ tân ngữ gián tiếp). Ví dụ: mit + Dativ (với)
• Giới từ chỉ đi với Akkusativ: Một số giới từ lại luôn đi với cách Akkusativ (chỉ tân ngữ trực tiếp). Ví dụ: durch + Akkusativ (xuyên qua)
• Giới từ hai cách Akkusativ hoặc Dativ: Một số giới từ có thể đi với cả Akkusativ hoặc Dativ, tùy theo ngữ nghĩa và động từ đi kèm như in, an, auf, unter, über, hinter, vor, neben, zwischen

Để học tốt ngữ pháp tiếng Đức cơ bản, bạn nên kết hợp nhiều phương pháp thay vì chỉ học lý thuyết

Cách học ngữ pháp tiếng Đức cơ bản hiệu quả nhất

Để học tốt ngữ pháp tiếng Đức cơ bản, bạn nên kết hợp nhiều phương pháp thay vì chỉ học lý thuyết:

• Luyện mỗi ngày 1 chủ điểm ngữ pháp bằng sách A1 (Goethe, Schritte, Studio D…)
• Ghi chú công thức kèm ví dụ minh họa ngắn gọn vào sổ tay cá nhân
• Học qua app Anki (flashcard ngữ pháp), Duolingo, DW Learn German giúp tăng tính tương tác và tạo động lực học hàng ngày.
• Xem video tiếng Đức có phụ đề để thấy rõ cách áp dụng ngữ pháp vào thực tế
• Làm bài tập trắc nghiệm online, đặc biệt là các dạng chọn đáp án đúng về mạo từ, chia động từ, trật tự câu.

>>Xem thêm: Top 5 kênh podcast luyện nghe tiếng Đức cho người mới

Theo nghiên cứu của German Academic Exchange Service (DAAD), những người học có lộ trình bài bản kèm luyện tập đều đặn tăng khả năng sử dụng ngữ pháp đúng đến 82% sau 3 tháng so với 39% nếu chỉ học qua lý thuyết rời rạc.

Việc nắm vững ngữ pháp tiếng Đức cơ bản là bước đầu tiên quan trọng để bạn sử dụng tiếng Đức một cách tự tin. Nếu bạn đang cần một môi trường học tập bài bản, lộ trình rõ ràng và được đồng hành bởi đội ngũ giảng viên tận tâm, EI Group chính là lựa chọn lý tưởng. Hãy cùng EI Group xây dựng nền tảng ngữ pháp tiếng Đức cơ bản vững chắc, sẵn sàng cho hành trình du học nghề Đức ngay hôm nay!

EI GROUP “Lựa chọn đầu tiên cho một cơ hội và cuộc sống thịnh vượng”

Cùng theo dõi Tập đoàn EI Group trên các nền tảng số:

• Facebook
• Tiktok
• Youtube
• ZALO